WWW.ANATOMIA.XMC.PL

Budowa Kręgu Prawdziwego
1. typowym kręgiem wolnym jest kręg piersiowy. W k.prawdz. rozróżniamy w nim 2 zasadnicze części:
– trzon kręgu – corpus vertebrae
– łuk kręgu – foramen vertebrale
2. obie te części ograniczają otwór kręgowy – foramen vertebrale. Z połączenia wsz otworów kręgowych powstaje kanał kręgowy – cannalis vertebralis, w którym leży rdzeń kręgowy – medulla spinalis
3. po jednej i drugiej str kręgu są listewki kostne – elementy łuku kręgu, zaczynające się nasadą tuż przy trzonie, dalej jest blaszka – lamina arcus vertebrae. Blaszka prawa i lewa łącza się tworząc otwór kręgowy.
4. wnętrze trzonu kręgu zbud jest z istoty gąbczastej – substantia spongiosa, mającej na całym obwodzie warstwę istoty zbitej – substantia compacta. I.z. wychodzi poza ist gąb i tworzy tzw. rąbek istoty zbitej i ułatwia łączenie się z krążkami.

5. trzon ma 2 powierzchnie służące do połączenia z innymi kręgami:
– powierzchnię stawową czaszkową – facies termianalis cranialis
– powierzchnię stawową ogonową – facies terminali caudalis
Te dwie powierzchnie mają na obwodzie rąbek istoty zbitej, wysunięty na zewnątrz i tworzący szersze miejsce do przyczepu krążków międzykręgowych – disci invertebrales
6. z trzonem kręgu wolnego związane są żebra
7. łuk kręgu – arcus vertebrae – jest zbud przeważnie z istoty zbitej. Łuk ten składa się z 2 ramion, które łącząc się w linii środkowej tworzą nieparzysty wyrostek kolczysty – processus spinosus
8. na granicy trzonu i łuku widzimy 2 nierównej wielkości wcięcia:
– wcięcie kręgowe doczaszkowe – incisura vertebrae cranialis
– wcięcie kręgowe doogonowe – incisura vertebrae caudalis
Wcięcia dwóch kolejnych kręgów ograniczają otwór międzykręgowy – foramen intervertebrale, którym przechodzą nerw rdzeniowy i naczynia krwionośne.
9. od łuku odchodzą dwojakie wyrostki:
odchodzące w kierunku bocznym:
– 2 wyrostki poprzeczne – processus transversi
Służą one jako miejsce przyczepu dla mięśni, przy czym na kręgach piersiowych widzimy na tych wyrostkach wyraźne powierzchnie stawowe dla guzków żebrowych
ponadto od łuku odchodzą:
– 4 wyrostki stawowe (dwa górne i dwa dolne, na granicy nasady i blaszki):
2 wyrostki doczaszkowe – processus articulares craniales
2 wyrostki doogonowe – processus articulares caudales
Na wyrostkach stawowych doogonowych powierzchnie stawowe zwrócone są w str brzuszną

Kręg Odcinka Szyjnego
Poznajemy Po występowaniu wyrostków żebrowo-poprzecznych z otworem żebrowo-poprzecznym rozdwojonym wyrostku kolczystym (od 2 do 6 kręgu) częściowym zredukowaniu wyrostka żebrowego, który tworzy wyrostek żebrowo-poprzeczny, ograniczający otwór żebrowo-poprzeczny, przez który przechodzą naczynia krwionośne (najczęściej 1 tętnica i 2 żyły)

Kręgi Szyjne (KARKOWE) – vertebrae cervicales
1. spośród 7 szyjnych dwa pierwsze mają budowę odrębną od pozostałych. Są to kręg pierwszy, szczytowy, zwany atlasem i drugi kręg obrotowy, czyli axis
2. mimo różnic w budowie tych dwóch kręgów wszystkie kręgi szyjne mają wspólna cechę pozwalającą odróżnić je od wszystkich innych – otwór znajdujący się w bocznym wyrostku
3. wyrostek ten zwie się processus costotransversarius, a mieszczący się w nim otwór to foramen costotranscersarium – otwór żebrowo-poprzeczny Wyrostek ten składa się z zaczątku żebra odchodzącego od trzonu oraz z zaczątku wyrostka poprzecz odchodzącego od łuku.
4. wyrostki kolczyste w kręgach w liczbie 2-6 są rozdwojone na końcu. Z tyłu przebiega przegroda karkowa – septum nuchae, silne więzadło wypełniające przestrzeń od siódmego kręgu karkowego aż do potylicy
5. gdy dotkniemy kręgów karkowych to nie wyczuwamy wyrostków poprzecznych z wyjątkiem wyrostka poprzecznego siódmego kręgu, dlatego ten kręg nazywamy vertebra prominens
6. przez otwór żebrowo-poprzeczny w pierwszych 6 kręgach przebiegają: tętnica karkowa – arteria vertebralis i dwie żyły kręgowe – venae vertebrales. Otwór żebr-poprz kręgu 7. jest mniejszy, gdyż przebiegają przez niego tylko dwie żyły.
7. na doczaszkowej str wyrostków żebr-poprz znajd się płytki rowek dla odpowiedn nerwu rdzeniowego – sulcus nevi spinalis
8. na 6 kręgu część brzuszna wyrostka żebr-poprz ma silnie rozwinięty guzek brzuszny. Ponieważ w tym miejscu przebiega ważna tętnica dogłowowa wspólna – arteria carotis communis – to guzek ten otrzymał nazwę tuberculum caroticum.
9. siódmy kręg karkowy – vertebra prominens – jest nieraz bardzo podobny do pierwszego kręgu piersiowego

Kręg szczytowy – ATLAS:
1. odznacza się brakiem trzonu. Po obu bokach zachowały się tylko dwie części boczne trzonu, nazywają się one masy boczne – massae laterales. Te dwie massa laterales łączą się:
– od str brzusznej krótszym łukiem brzusznym – arcus ventralis
– od str grzbietowej dłuższym łukiem grzbietowym – arcus dorsalis
2. na bok odchodzą wyrostki żebr-poprz, brak w tym kręgu wcięć kręgowych – incisurae vertebrae
3. istnieje pogląd, że środk częśc trzonu kręgu szczytoweg oderwała się i przemieściła na kręg następny, obrotowy, tworząc na nim charakt ząb
4. na każdej bryle bocznej kręgu znajd się powierzchnie doczaszkowe i doogonowe. Doczaszkowe dostosowane są do kształtu kłykciów potylicznych, które się na nich opierają, a więc są owalne i wklęsłe. Doogonowe są okrągłe, płaskie i szerokie (wypukłe kłykcie nie mogłyby się z nimi stawowo zestwiać)

Krąg obrotowy – AXIS:
1. trzon jest wyposażony w wyrostek zwany zębem – dens. Na zębie widać powierzchnie stawowe, jedną dla łuku brzusznego kręgu szczytowego, a druga dla przyjęcie silnego wiązadła poprzecznego – ligamentum transversum atlantis
2. nie wystepują wyrostki stawowe doczaszkowe, lecz jedynie powierzchnie stawowe doczaszkowe, wyrostki stawowe doogonowe jednak istnieją
3. wyrostki żebr-poprzecznzch są wyraźnie nachylone ku dołowi, nie widać na nich bruzdy nerwu rdzeniowego

Czytaj Więcej »

Szkielet ludzki składa się z 3 zasadniczych części:
1. szkieletu osiowego – sceletum axiale
2. kości kończyn – ossa membrorum
3. kości czaszki – ossa cranii

Budowa Szkieletu Osiowego
1. kręgosłup składa się z kręgów. Ze względu na budowę wyróżniamy:
a. kręgi należące do przedkrzyżowej części kręgosłupa – kręgi przedkrzyżowe
– są to tzw. kręgi prawdziwe = wolne – vertebrae verte. Prawdziwe, bo nie są zrośnięte i mają budowę typową kręgów
b. kręgi zrośnięte części krzyżowo-ogonowej
– zwane kręgami rzekomymi – vertebrae spuriae
2. cały kręgosłup dzielimy na 5 odcinków:
a.  szyjny pars cervicales z vertebrae cervicales (7)
b.piersiowy pars thoracales z vertebrae thoracales (12)
c. lędźwiowa pars lumbales z vertebrae lumbales (5)
d. krzyżowa pars sacrales z vertebrae sacrales (5-6)
e. ogonowa pars coccygae z v.coccygae=caudales = kręgi ogonowe = guziczne (3-5)
kręgi szczątkowe zrastają się w kość ogonową os coccygis
3. kręgosłup z tyłu to prosta kolumna zbud z ułoż na przemian części kostnych (kręgi) i chrzęst (chrząstki międzykręgowe)
4. k. chroni rdzeń kręgowy, w którym występują opony, ma kształt esowaty:
a. cz. szyjna wygięta jest do przodu – jest to krzywizna zw. lordozą
b. cz. piersiowa – wygięta do tyłu – kifoza
c. cz. lędźwiowa – lordoza
d. cz. krzyżowa – kifoza

Kręgosłup Jako Całość
1. k. to pionowa kolumna, kt podstawę stanowi najszersze miejsce k., tj. kość ogonowa, a na szczycie tej kolumny umieszczona jest czaszka
2. spoglądając na k. z boku widać wygięcia skierowane ku przodowi (lordozy – szyj i lędź) i ku tyłowi (kifozy – piers i krzyż)
3. krzywizny te charakteryzują wyłącznie istoty ludzkie, a przyczyną ich powstawania jest pionizacja postawy ciała
4. k. płodów są wygięte w łuk, nabywanie krzywizn jest więc przykładem cechy nabytej w rozwoju rodowym człowiekowatych, kt stała się dziedziczna. Czł nie rodzi się z krzywiznami, kręgosłup noworodka ma pałąkowaty kształt
a. w wieku 3-4 miesięcy, gdy dziecka zaczyna unosić głowę, rozwija się lordoza szyjna. Kształtuje się ona jeszcze do około 6 miesięcy, gdy dziecko zaczyna siadać i rozglądać się. Wtedy też zaczyna kształtować się kifoza piersiowa
b. kiedy dziecko zaczyna stawać (i później chodzić) – kształtuje się lordoza lędźwiowa
c. ostateczne ułożenie wsz krzywizn kończy się w 25 r.ż.
e. od 25 r.ż. w ukształtowanych już krzywiznach pojawiają się wahania dobowe:
– rano krzywizny są słabo zaznaczone – jesteśmy wyżsi
– wieczorem krzywizny zaznaczają się silniej, co może powodować, że jesteśmy nawet o 3cm niżsi
5. u wszystkich małp k. ma kształt łuku opartego na pasie barkowym i miednicowym. Przy całkowitym wyprostowaniu postawy czł zaszły zmiany, jakich u przedstawicieli rzędu Primates nie widzimy zupełnie:
a. k. uległ wygięciu ku tyłowi w tych odcinkach, w których jest mocno związany (piers. i krzyż.)
b. w pozostałych odcinkach rozwinęły się krzywizny odwrotne, kompensacyjne
6. krzywizny mają znaczenie statyczne. Obliczono, że dzięki nim wytrzymałość k. zwiększa się 17x
7. jego sprężystość jest b.duża, co spowodowane jest przede wsz tym, że składa się on z warstw niepodatnych na odkształcenia kostnych i silnie sprężystych chrząstek międzykręg. Dzięki temu osłabia każde wstrząśnięcie przenoszące się wzdłuż kręgosł, ponadto równie ważne są kifozy i lordozy, które nadają k. char sprężyny. W ten sposób głowa jest chroniona od wstrząsów.
8. wraz ze starzeniem się czł zwiększają się krzywizny kręgosłupa, co związane jest ze zwiotczeniem mięśni, więzadeł i krążków międzykręgowych
a. starość zaznacza się przede wsz w odcinku szyjnym – lordoza zaczyna się wyprostowywać, skutkiem czego następuje wychylenie głowy ku przodowi
b. następnie zmniejsza się kifoza lędźw, co powoduje wysunięcie miednicy do przodu, czego efektem jest ugięcie kolan
9. na połączeniu między ostatnim kręgiem lędźw z kręgami ogonowymi występuje ostre zgięcie promunturium, tworzące kąt 129o. Jest to niezwykle ważne dla równowagi czł, gdyż zmienia położenie środka ciężkości. Gdyby kręgosł tworzył pionowy słup bez wygięć, wówczas linia ciężkości padałabym wprost na doczaszkowy koniec kości krzyżowej, co powodowałoby przeważenie miednicy do tyłu i człowiek przewracałby się do tyłu. Dzięki krzywiznom ciała, a zwłaszcza promunturium, linia ciężkości ciała przecina w miednicy linię łączącą oba stawy miednicowe, a w stopach linię leżącą między przednią a tylną części kości piętowej. Dzięki temu czł może stać, chodzić i biegać swobodnie w wyprostowanej postawie.
10. na początku życia płodowego mamy 38 zawiązków kręgów:
– 2 z nich zanikają
– 3 kolejne zlewają się w jeden kręg
– występuje tendencja do zlewania się dwóch kolejnych kręgów
Mogą być dodatkowe kręgi w cz.szyjnej, 13 w piersiowej, spotyka się k.krzyżową zrośniętą nie z 5,a z 6 kręgów