Budowa Kręgu Prawdziwego
1. typowym kręgiem wolnym jest kręg piersiowy. W k.prawdz. rozróżniamy w nim 2 zasadnicze części:
– trzon kręgu – corpus vertebrae
– łuk kręgu – foramen vertebrale
2. obie te części ograniczają otwór kręgowy – foramen vertebrale. Z połączenia wsz otworów kręgowych powstaje kanał kręgowy – cannalis vertebralis, w którym leży rdzeń kręgowy – medulla spinalis
3. po jednej i drugiej str kręgu są listewki kostne – elementy łuku kręgu, zaczynające się nasadą tuż przy trzonie, dalej jest blaszka – lamina arcus vertebrae. Blaszka prawa i lewa łącza się tworząc otwór kręgowy.
4. wnętrze trzonu kręgu zbud jest z istoty gąbczastej – substantia spongiosa, mającej na całym obwodzie warstwę istoty zbitej – substantia compacta. I.z. wychodzi poza ist gąb i tworzy tzw. rąbek istoty zbitej i ułatwia łączenie się z krążkami.

5. trzon ma 2 powierzchnie służące do połączenia z innymi kręgami:
– powierzchnię stawową czaszkową – facies termianalis cranialis
– powierzchnię stawową ogonową – facies terminali caudalis
Te dwie powierzchnie mają na obwodzie rąbek istoty zbitej, wysunięty na zewnątrz i tworzący szersze miejsce do przyczepu krążków międzykręgowych – disci invertebrales
6. z trzonem kręgu wolnego związane są żebra
7. łuk kręgu – arcus vertebrae – jest zbud przeważnie z istoty zbitej. Łuk ten składa się z 2 ramion, które łącząc się w linii środkowej tworzą nieparzysty wyrostek kolczysty – processus spinosus
8. na granicy trzonu i łuku widzimy 2 nierównej wielkości wcięcia:
– wcięcie kręgowe doczaszkowe – incisura vertebrae cranialis
– wcięcie kręgowe doogonowe – incisura vertebrae caudalis
Wcięcia dwóch kolejnych kręgów ograniczają otwór międzykręgowy – foramen intervertebrale, którym przechodzą nerw rdzeniowy i naczynia krwionośne.
9. od łuku odchodzą dwojakie wyrostki:
odchodzące w kierunku bocznym:
– 2 wyrostki poprzeczne – processus transversi
Służą one jako miejsce przyczepu dla mięśni, przy czym na kręgach piersiowych widzimy na tych wyrostkach wyraźne powierzchnie stawowe dla guzków żebrowych
ponadto od łuku odchodzą:
– 4 wyrostki stawowe (dwa górne i dwa dolne, na granicy nasady i blaszki):
2 wyrostki doczaszkowe – processus articulares craniales
2 wyrostki doogonowe – processus articulares caudales
Na wyrostkach stawowych doogonowych powierzchnie stawowe zwrócone są w str brzuszną

Kręg Odcinka Szyjnego
Poznajemy Po występowaniu wyrostków żebrowo-poprzecznych z otworem żebrowo-poprzecznym rozdwojonym wyrostku kolczystym (od 2 do 6 kręgu) częściowym zredukowaniu wyrostka żebrowego, który tworzy wyrostek żebrowo-poprzeczny, ograniczający otwór żebrowo-poprzeczny, przez który przechodzą naczynia krwionośne (najczęściej 1 tętnica i 2 żyły)

Kręgi Szyjne (KARKOWE) – vertebrae cervicales
1. spośród 7 szyjnych dwa pierwsze mają budowę odrębną od pozostałych. Są to kręg pierwszy, szczytowy, zwany atlasem i drugi kręg obrotowy, czyli axis
2. mimo różnic w budowie tych dwóch kręgów wszystkie kręgi szyjne mają wspólna cechę pozwalającą odróżnić je od wszystkich innych – otwór znajdujący się w bocznym wyrostku
3. wyrostek ten zwie się processus costotransversarius, a mieszczący się w nim otwór to foramen costotranscersarium – otwór żebrowo-poprzeczny Wyrostek ten składa się z zaczątku żebra odchodzącego od trzonu oraz z zaczątku wyrostka poprzecz odchodzącego od łuku.
4. wyrostki kolczyste w kręgach w liczbie 2-6 są rozdwojone na końcu. Z tyłu przebiega przegroda karkowa – septum nuchae, silne więzadło wypełniające przestrzeń od siódmego kręgu karkowego aż do potylicy
5. gdy dotkniemy kręgów karkowych to nie wyczuwamy wyrostków poprzecznych z wyjątkiem wyrostka poprzecznego siódmego kręgu, dlatego ten kręg nazywamy vertebra prominens
6. przez otwór żebrowo-poprzeczny w pierwszych 6 kręgach przebiegają: tętnica karkowa – arteria vertebralis i dwie żyły kręgowe – venae vertebrales. Otwór żebr-poprz kręgu 7. jest mniejszy, gdyż przebiegają przez niego tylko dwie żyły.
7. na doczaszkowej str wyrostków żebr-poprz znajd się płytki rowek dla odpowiedn nerwu rdzeniowego – sulcus nevi spinalis
8. na 6 kręgu część brzuszna wyrostka żebr-poprz ma silnie rozwinięty guzek brzuszny. Ponieważ w tym miejscu przebiega ważna tętnica dogłowowa wspólna – arteria carotis communis – to guzek ten otrzymał nazwę tuberculum caroticum.
9. siódmy kręg karkowy – vertebra prominens – jest nieraz bardzo podobny do pierwszego kręgu piersiowego

Kręg szczytowy – ATLAS:
1. odznacza się brakiem trzonu. Po obu bokach zachowały się tylko dwie części boczne trzonu, nazywają się one masy boczne – massae laterales. Te dwie massa laterales łączą się:
– od str brzusznej krótszym łukiem brzusznym – arcus ventralis
– od str grzbietowej dłuższym łukiem grzbietowym – arcus dorsalis
2. na bok odchodzą wyrostki żebr-poprz, brak w tym kręgu wcięć kręgowych – incisurae vertebrae
3. istnieje pogląd, że środk częśc trzonu kręgu szczytoweg oderwała się i przemieściła na kręg następny, obrotowy, tworząc na nim charakt ząb
4. na każdej bryle bocznej kręgu znajd się powierzchnie doczaszkowe i doogonowe. Doczaszkowe dostosowane są do kształtu kłykciów potylicznych, które się na nich opierają, a więc są owalne i wklęsłe. Doogonowe są okrągłe, płaskie i szerokie (wypukłe kłykcie nie mogłyby się z nimi stawowo zestwiać)

Krąg obrotowy – AXIS:
1. trzon jest wyposażony w wyrostek zwany zębem – dens. Na zębie widać powierzchnie stawowe, jedną dla łuku brzusznego kręgu szczytowego, a druga dla przyjęcie silnego wiązadła poprzecznego – ligamentum transversum atlantis
2. nie wystepują wyrostki stawowe doczaszkowe, lecz jedynie powierzchnie stawowe doczaszkowe, wyrostki stawowe doogonowe jednak istnieją
3. wyrostki żebr-poprzecznzch są wyraźnie nachylone ku dołowi, nie widać na nich bruzdy nerwu rdzeniowego

Kręgi Piersiowe – vetrebrae thoracicae:
1. cechą char jest obecność dołków żebrowych – fovae costales, czyli powierzchni stawowych służących do zestawiania z żebrami (cecha odróżniająca ost kręgi szyjne od piersiowych)
2. można zorientować się także w kolejności każdego kręgu: na trzonie kręgu 1, 11 i 12 są tylko pojedyncze dołki żebrowe
na kręgach od 2 do 9 włącznie mamy po każdej stronie dwie połówki dołków żebrowych, a mianowicie – dołek żebrowy doczaszkowy fovea costalis cranialis oraz dołek żebrowy doogonowy fovea costalis caudalis dwie takie połówki kolejno po sobie następujących kręgów łącznie z leżącycm między nimi krążkiem międzykręgowym tworzą jedną powierzchnię stawową dla odpowiedniej główki żebra na trzonie kręgu 10 widzimy tylko jedną połówkę dołka żebrowego przy brzegu doczaszkowym
3. cechą char jest też to, że pierwsze kręgi piersiowe są mniejsze, a dalsze kolejno coraz większe
4. Krążki Międzykręgowe składają się z jądra miazgowatego (nucleus pulposus) i z otaczającego pierścienia zwanego obrączka włóknistą (anulus fibrosus). J.m. jest zbud z wiotkiej tkanki łacznej, w nim znajdują się pozostałości struny grzbietowej. Krążki pokryte są na powierzchniach zwróconych do trzonów kręgów warstwą chrząstki szklistej
5. wyrostki kolczyste kręgów piersiowych, zwłaszcza środkowych, są długie i zachodzą na siebie dachówkowato. Wskutek tego niemożliwe jest zgięcie odcinka piersiowego w tył
6. na kręgach piersiowych sąsiadujących z kręgami lędźwiowymi, zaczynają zanikać wyrostki poprzeczne

Kręgi Lędźwiowe – vertebrae lumbales: są największe ze wszystkich
1. wcięcia kręgu lędźw doczaszkowe i doogonowe są pogłębione, w związku z czym otwory międzykręgowe – foramina intervertebralia – są w odcinku lędźwiowym znacznie większe
2. na k.l. wyrostki boczne odchodzą wyraźnie od trzonu kręgowego, a nie od łuku, z czego wynika, że nie może to być wyrostek poprzeczny. Wyrostek boczny kręgu lędźwiowego uważamy więc za pozostałość szczątkowego żebra lędźwiowego. Z tego też powodu nosi on nazwę wyrostka żebrowego – processus costarius
3. wyrostki żebrowe są w 3 kręgu najdłuższe, w 5 znacznie grubsze i szersze, upodabniające się do bocznej części kości krzyżowej
4. zupełnie specyficzny kształt mają wyrostki stawowe processus articulares:
doczaszkowe mają powierzchnie wklęsłe i zwrócone do środka, tak, że wyglądają jak obejmujące uchwyty, stąd nazywa się je wyrostkami obejmującymi
doogonowe mają powierzchnie stawowe wypukłe i odwrócone na boki.
Wobec tego wyrostki stawowe doczaszkowe obejmują wchodzące między nie wyrostki staw doogonowe kręgu wyżej położonego
5. jako kręg wolny każdy kręg lędźwiowy musi wytwarzać bodaj szczątkowe wyrostki poprzeczne odchodzące od łuku. Na k.l. są szczątki tych dwóch wyrostków w postaci dwóch silnie zredukowanych:
wyrostka dodatkowego processus accesorrius (leży między wyrostkiem stawowym doczaszkowym a nasadą wyrostka żebrowego) wyrostek suteczkowaty processsus mammilaris (okrągławy, leży na grzbietowej stronie wyrostka stawowego doczaszkowego) obydwa te wyrostki służą do przyczepu mięśni
6. wyrostek kolczysty k.l. jest gruby i ustawiony poziomo, dlatego możemy się swobodnie przeginać w tył w odcinku lędźwiowym kręgosłupa

Stawy I Więzadła Kręgosłupa:
1. połączenia kręgów w kręgosłupie mogą być ścisłe lub ruchome
2. ruchome:
połączenia wyrostków stawowych tworzą stawy międzykręgowe – articuli intervertebrales, które zamknięte są torebkami stawowymi. Są to jedyne połączenia ruchome
3. ścisłe: sąsiednie kręgi połączone są chrząstkozrostami włóknistymi więzozrosty łączą ze sobą trzony i łuki
4. więzadła kręgosłupa można podzielić na:
rozciągające się między dwoma sąsiednimi kręgami:
* więzadła międzyłukowe – ligamenta interarcularia = flava o żółtym zabarwieniu
* więzadła międzykolcowe – między sąsiad ze sobą wyrostkami poprzecznymi, są więzozrostami włóknistymi
w.młuk i w.mkolc są to tzw. więzadłą krótkie
biegnące wzdłuż całego kręgosłupa:
* więzadło nadkolcowe – biegnące od 7 kręgu karkowego aż do kości krzyżowej po obu str wyrostków kolczystych. Jego przedłużenie w stronę doczaszkową tworzy tzw. przegrodę karku – septum nuchae, która wraz z całym więzadłem służy jako miejsce przyczepu mięśni dzieląc je symetrycznie na str lewą i prawą
* więzadło podłużne brzuszne – biegnie na brzusznej powierzchni trzonów kręgowych od kości potylicznej aż do kości krzyżowej
* więzadło podłużne grzbietowe – leży na tylnych powierzchniach trzonów kręgowych łącząc się silnie z krążkami międzykręgowymi. Biegnie również od kości potylicznej, ale przechodzi daleko poza kość krzyżową aż na kość ogonową, biegnie w kanale rdzeniowym